به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» محمد حسن عزیزی از جمله فضلای مشغول به تحصیل در درس خارج فقه است که در عین حال به فعالیت حرفه ای در عرصه هنر خوشنویسی مشغول است و بیش از سه دهه است که به تعبیر خود در این وادی، قلم بر لوح دل می نگارد.

طلبه هنرمند 49 ساله که اصالتاً مازندرانی و ساکن شهر مقدس قم است در گفتگو با خبرنگار ما درباره فعالیت هایش همچنین مشکلات و انتظارات هنرمندان خوشنویس قمی صحبت های جالبی داشت.

آنچه در ادامه می آید، مشروح همین گفتگوست؛

*از چه زمانی به طور جدی به هنر خوشنویسی مشغول شدید و اساتید شما در این خصوص چه کسانی بودند؟!

تقریباً می شود گفت که از سال 1362؛ اما علاقه من به خوشنویسی به دوران کودکی و نوجوانی بر می گردد؛ به این خاطر که دایی بنده مرحوم آیت الله سلیمانی خودشان از اساتید برجسته خوشنویسی بودند و این شیفتگی در خانواده ما به هنر خوشنویسی، به نوعی میراث خانوادگی بوده است.

قبل از این لازم است اشاره کنم که متولد شهر قائمشهر هستم و از سال 1357 نیز در مدرسه علمیه روستایمان که دایی ام آن را احداث کرده بود، مشغول به تحصیل علوم حوزوی و مقدمات شدم. سال 62 نیز برای ادامه تحصیلات حوزه به قم آمدم و از همان زمان به طور جدی و حرفه ای کار خوشنویسی را به موازات تحصیلات حوزوی دنبال کردم.

شاید برایتان جالب باشد که مرحوم دایی ام از دست مرحوم آیت الله العظمی بروجردی دو تا هزار تومانی جایزه گرفته بود؛ یکی به خاطر حفظ کردن الفیه ابن مالک سیوطی و یکی هم به خاطر خوشنویس بودن.

بعد از این که ایشان از نجف آمدند ارتباط زیادی با آیت الله نجومی کرمانشاهی داشتند که این مرحوم نیز از جمله زبده ترین خوشنویسان عصر خویش بودند.

زمانی هم که مدرسه علمیه را در روستا دایر کردند، خوشنویسی را جزو دروس اصلی خویش قرار داده و ما را تشویق به انجام آن می کردند.

بعد از راهنمایی های ایشان نیز وقتی که به قم آمدم، از محضر اساتید به نامی چون احمد عبدالرضایی، شفیعی مازندرانی، بنی رضی در بحث آموزش خوشنویسی استفاده های بسیاری بُردم.

در این 34 سال هم خدای متعال لطف کرده که در این وادی کار کنیم و به لطف الهی در سال 82 توانستم رتبه ممتاز در خوشنویسی را دریافت نمایم.

*به نظر شما چه ارتباطی میان خوشنوسی و فضای حوزه و دنیای طلبگی وجود دارد، به ویژه از این منظر که بسیاری از بزرگان و اساتید حوزه، خودشان یا در این هنر سرآمد بوده اند و یا این که علاقه مندی خاصی به آن داشته اند؟!

"داند آن کس که آشنای دل است   که صفای خط از صفای دل است"

به هر حال دوستان طلبه که وارد حوزه شده و به علوم حوزوی مشغول می شوند، علاوه بر تحصیل به کار تهذیب نفس هم می پردازند و از دیرباز نیز کلاس های اخلاقی در حوزه مطرح بوده؛ به طوری که خود بنده به یاد دارم بزرگانی چون مرحوم آیات مشکینی و شب زنده دار به این امر اهتمام ویژه داشته و شاگردان بسیاری را در حوزه اخلاق پرورش دادند.

اساساً فضای هنر خوشنویسی در کشور ما یک فضای معنوی است؛ چرا که هنرمندان در این وادی با احادیث اهل بیت(ع) و آیات نورانی قرآن کریم سر و کار دارند و اصلاً گویا راز و رمزی در این عرصه وجود دارد که هنرمند خوشنویس بیشتر گرایش به مفاهیم و آموزه های دینی دارد.

از دیگر سو، با توجه به همین ارتباط عمیق خوشنویسی با احادیث و آیات نورانی قرآن، از طریق این هنر ناب ایرانی و اسلامی بهتر می توان به انتقال مفاهیم دینی به عموم جامعه اهتمام ورزید.

به همین خاطر هم است که می بینیم بخش قابل توجهی از اعضای انجمن خوشنویسی در قم به نسبت سایر شهرها را طلاب و فضلای حوزه تشکیل می دهند.

*در حال حاضر وضعیت انجمن خوشنویسی قم چگونه است؟

خوشبختانه انجمن خوشنویسی قم یکی از انجمن های فعال کشور است که البته در مقطعی با مشکل مکان روبرو بود؛ اما در حال حاضر در منطقه آذر روبروی منبع آب، دفتر و مکانی دارد که فعالیت ها در آن انجام می شود و هم اینک ریاست انجمن را نیز دکتر پورنعمان برعهده دارند و فعالیت های خوبی را سامان داده اند.

در همین ماه مبارک رمضان گذشته در زمان اجرای برنامه جزءخوانی قرآن کریم در حرم مطهر حضرت معصومه(س) نیز چه در بخش برادران و چه بخش خواهران، هنرمندان خوشنویس قمی مشغول به فعالیت و خطاطی در رابطه با آیات نورانی قرآن کریم بودند و این نشان می دهد که ارتباط خوبی میان خوشنویسی و آیات نور وجود دارد.

خود ما حدود ده سالی در راهیان نور به فعالیت های خوشنویسی و زنده نگاه داشتن یاد شهدا مشغول بودیم و در یکی دو سال گذشته نیز با عنایت و همکاری تولیت مسجد مقدس جمکران، فعالیت های خوبی در این مکان مقدس داشته ایم که با استقبال خوب مردم و زایران همراه بوده است.

*به عنوان یک هنرمند طلبه چه انتظار و درخواستی از مدیران حوزوی دارید تا مقوله هنر در حوزه هر چه بهتر و بیشتر جایگاه واقعی خود را پیدا کند؟

استادمان علامه حسن زاده آملی تعریف می کرد که مرحوم الهی قمشه ای هر گاه بین دروس خسته می شد به شاگردان می گفت که قلیان مرا چاق کنید بعد این ها فکر می کردند که استاد اهل قلیان کشیدن است؛ اما بعد می دیدند که دوات و مرکب و قلم را می آوردند و ایشان مشغول به خوشنویسی می شد.

مرحوم آیت الله بروجردی نیز در زمان حیات خویش به طلابی که خوشنویس بودند شهریه جداگانه پرداخت می کردند و همچنین نقل است که امام خمینی (ره) خودشان دو سالی را به کلاس خوشنویسی می رفتند.

در کنار این ها تاکیدات خاص مقام معظم رهبری و دیگر بزرگان ما بر گرامیداشت این هنر قدسی نشان می دهد که در حوزه کمابیش به خوشنویسی عنایت خاصی بوده چه آن که اساساً خط یک مساله روحانی است که به شکل آلت جسمانی و قلم و دوات درآمده است.

منتهای مراتب انتظار این است که حمایت بیشتری از هنرهایی چون خوشنویسی در حوزه به عمل آید تا هنرمندان طلبه و فعال در عرصه خوشنویسی با دلگرمی بیشتری به فعالیت مشغول شوند.

از سویی در وضع فعلی به خاطر پیشرفت تکنولوژی و استفاده از بنرها و صنعت چاپ ، دیگر مثل گذشته افراد جامعه به سمت استفاده از آثار خطاطی و خوشنویسی و کارهای دستی گرایش ندارند و لذا در این فضا عموم هنرمندان برای دل خود کار می کنند ، مگر این که در نمایشگاه ها و جشنواره هایی کارهایشان دیده شده و مورد استقبال قرار گیرد.

از این رو حمایت مسئولان یک امر لازم و ضروری است تا همچنان هنر خوشنویسی بتواند با قوت به کار خود ادامه دهد.